Studio Ghibli-films te zien op Netflix

Studio Ghibli-films te zien op Netflix

In de strijd tussen de streamingdiensten heeft Netflix een grote slag geslagen. Vanaf 1 februari zijn de eerste zeven films van Studio Ghibli, de wereldberoemde Japanse animatiestudio, via Netflix te bekijken. De overige films volgen vanaf 1 maart en 1 april. Dat is heel erg goed nieuws! Niet alleen omdat de films van Studio Ghibli behoren tot de beste animatiefilms ooit gemaakt, maar ook omdat films als My Neighbour Totoro, Princess Mononoke en Porco Roso nu voor het eerst in een Nederlandse versie beschikbaar zijn. Hopelijk worden de films van Studio Ghibli nu ook in Nederland (nog) wat bekender.

Overigens zullen niet alle Ghibli-films via Netflix te zien zijn. Er komen 21 films online, inclusief Nausicaä of the Valley of the Wind (1984). Officieel telt deze film niet mee, omdat deze werd gemaakt een jaar voor de oprichting van Studio Ghibli in 1985. Maar inmiddels maakt Nausicaä ook gewoon deel uit van de ‘Studio Ghibli Collection’. Een van de bekendste films van de studio ontbreekt echter: Grave of the Fireflies van regisseur Isao Takahata uit 1988. Deze zeer aangrijpende anti-oorlogsfilm over een broer en zus die aan het einde van de Tweede Wereldoorlog proberen te overleven op het platteland, zal (voorlopig?) niet naar Netflix komen. Dit heeft alles te maken met rechten, helaas. Opvallend is ook dat in de Verenigde Staten, Canada en ook Japan de films niet op Netflix komen. Ook hier vanwege de rechten: in de VS zijn deze gekocht door de nieuwe streamingdienst HBO Max.

De Japanse Disney?

Studio Ghibli wordt vaak vergeleken met Disney. Dat is een begrijpelijke vergelijking. Disney is immers de beroemdste animatiestudio ter wereld, en wordt vaak aangehaald als de standaard voor (westerse) ‘avondvullende’ animatiefilms. Hetzelfde gaat op voor Studio Ghibli. Hun films zijn de maatstaf geworden voor Japanse animatie, oftewel anime. Daarnaast is Ghibli als merk net als Disney ook enorm populair, met een eigen museum in Tokio en pretpark in de maak. Het kwam uiteindelijk ook tot een samenwerking tussen Disney en Ghibli, toen Disney in de Verenigde Staten en nog enkele andere landen de Ghibli-films ging distribueren.

Studio Ghibli Neflix Grave of the Fireflies
Seita en zijn zusje Setsuko tijdens een gelukkiger moment in Grave of the Fireflies. Screenshot via GKIDS.

Maar daar houdt de vergelijking naar mij idee ook wel op. De films die Studio Ghibli maakt ziin namelijk behoorlijk verschillend van die van Disney. Anders geformuleerd: Ghibli maakt films die Disney nooit zou kunnen maken. De films van Ghibli hebben bijvoorbeeld vaak een veel volwassener thema dan die van Disney. Ze zijn dan ook niet specifiek gemaakt voor een jonge doelgroep, zoals veel Japanse animatie dat niet is. Het rauwe realisme van Grave of the Fireflies bijvoorbeeld is niet geschikt voor jeugdige kijkers. Ook Only Yesterday, een dramafilm over jonge vrouw die zich afvraagt waar ze staat in haar leven, is gericht op volwassenen.

Studio Ghibli Netflix Only Yesterday
Only Yesterday, screenshot via GKIDS.

Anders dan Disney zijn de Ghibli-films vaak veel minder plotgericht. Veel films draaien meer om de emotionele ontwikkeling van de personages dan om een spannend verhaal. Natuurlijk worden er ook avonturen beleefd, maar sfeer en karakterontwikkeling zijn belangrijker. Daarop aansluitend: de films van Studio Ghibli hebben meestal geen duidelijk onderscheid tussen goed en kwaad. Echte slechteriken komen in de Ghibli-films niet voor. Waar in de Disney-film de held zegeviert door het kwaad te verslaan en zo het verhaal tot een goed einde brengt, is dit bij Ghibli eigenlijk nooit het geval. In de meeste films is dan ook geen echte tegenstander aan te wijzen waarmee de hoofdpersonages geconfronteerd worden. Kortom: de klassieke tegenstelling tussen protagonist en antagonist ontbreekt vaak. Degene die het dichtst in de buurt komt van een antagonist, blijkt toch ook sympathieke kanten te hebben. En in sommige Ghibli-films is gewoon geen enkele ‘schurk’ aanwezig.

Vijf tips voor Netflix

De bekendste films van Studio Ghibli zijn Spirited Away en My Neighbour Totoro, allebei van regisseur Hayao Miyazaki. Spirited Away won in 2002 een Oscar voor beste animatiefilm. Het is daarmee enige anime tot op heden die dat is gelukt. Het is waarschijnlijk ook de Ghibli-film die de meeste mensen hebben gezien.

Studio Ghibli Netflix Spirited Away
Sen/Chihiro en No-Face in een van de mooiste scenes uit Oscar-winnaar Spirited Away. Screenshot via GKIDS.
Studio Ghibli Netflix My Neighbour Totoro
Terwijl de zusjes Satsuki en Mei bij de bushalte wachten op hun vader, krijgen ze een cadeautje van Totoro. My Neighbour Totoro, screenshot via GKIDS.

My Neighbour Totoro uit 1988 was zo’n groot succes in Japan dat de Totoro – een bosgeest die lijkt op enorm pluizig konijn – het logo werd van de studio. Een beetje zoals Mickey Mouse voor Disney dus. De hoeveelheid merchandise is ook vergelijkbaar, want Totoro is op tal van producten te vinden en als knuffelbeest te koop in alle maten. Beide films zijn echte klassiekers en een ‘must see’. Maar ook de andere Ghibli-films zijn de moeite waard, ook degenen met niet een hele goede reputatie. Want een slechte film heeft Studio Ghibli niet gemaakt. Hier vijf van mijn aanraders.

Kiki’s Delivery Service (1989), regie Hayao Miyazaki

Misschien is dit stiekem wel mijn favoriete Ghibli-film (een andere is Ponyo). Het verhaal van Kiki’s Delivery Service is vrij simpel: zoals de traditie voorschrijft moet de dertienjarige heks Kiki op zichzelf gaan wonen en een bestaan op bouwen op een nieuwe plek. Samen met haar zwarte kat Jiji vertrekt Kiki naar een stad aan zee, waar ze onderdak vindt bij een bakkerij. Daar begint ze een bezorgdienst, want het enige waar ze echt goed in is, is vliegen op haar bezemsteel. In de stad maakt ze vrienden, maar wordt ze ook geconfronteerd met onzekerheden. De sfeer van de film – zonder antagonist! – is heerlijk, met een naar Stockholm en andere Scandinavische plaatsen gemodelleerde stad als prachtig decor voor Kiki’s avonturen. De show wordt gestolen door kat Jiji, die alles voorziet van bijdehand commentaar. Op de soundtrack staan twee fijne liedjes van Yumi Arai.

Princess Mononoke (1997), regie Hayao Miyazaki

Voor veel mensen is Princess Mononoke de beste Ghibli-film, en daar ben ik het mee eens. Het is Ghibl in optima forma: een verhaal over de strijd tussen mensen en de natuur, tussen techniek en de goden. Veel van de films van Studio Ghibli gaan over de invloed van mensen op de natuur, maar nergens zo uitgesproken als hier (naast Pompoko). Gesitueerd in een fictief feodaal Japan moet de prins Ashitaka een medicijn vinden voor de wond aan zijn arm, veroorzaakt door een demon. Hij komt in een heilig woud waar een bosgeest woont in de vorm van een hert, en het meisje San dat met wolven leeft. Het bos wordt bedreigt door een nabijgelegen dorp waar ijzer wordt geproduceerd, met aan het hoofd vrouwe Eboshi. Zij wil de bosgeest doden en het woud vernietigen, om zo de bewoners van haar stad een goed leven te kunnen geven. Ashitaka raakt betrokken bij de strijd tussen San, de bosdieren en de dorpelingen, en probeert de partijen te overtuigen dat ze samen moeten leven.

The Tale of the Princess Kaguya (2013), regie Isao Takahata

Door het succes van Miyazaki’s films wordt de andere grote man van Studio Ghibli wel eens vergeten: Isao Takahata. Samen met Miyazaki was hij een van oprichters van de studio, en ze werkten het grootste deel van hun leven samen. Takahata regisseerde vijf films voor Ghibli, en The Tale of the Princess Kaguya was de laatste voor zijn dood in 2018. Het is een prachtig geanimeerde film met een geheel eigen stijl, niet vergelijkbaar met de andere Ghibli-films. Het verhaal is gebaseerd op een oud Japanse sprookje over een bamboehakker die een klein meisje vindt in een bamboestengel. Het meisje groeit razendsnel op en wordt een mooie prinses met veel aanbidders. In het paleis voelt ze zich echter niet op haar plaats, en ze weet dat ze er niet lang kan blijven wonen. Een ontroerende film, die net iets te lang duurt maar de bijzondere stijl maakt dat helemaal goed. Genomineerd voor een Oscar in 2014.

Whisper of the Heart (1995), regie Yoshifumi Kondō

Whisper of the Heart was de eerste Ghibli-film van een andere regisseur dan Miyazaki of Takahata. Regisseur Kondō had al aan verschillende Ghili-producties meegewerkt voor hij Whisper of the Heart regisseerde. Het was de bedoeling dat hij een belangrijke plek in de studio zou krijgen en uiteindelijk Miyazaki en Takahata zou opvolgen, maar hij overleed in 1998. Whisper of the Heart is, anders dan de filmposter doet vermoeden, een film die zich afspeelt in modern Tokio en vertelt over de middelbare scholier Shizuku. Zij woont met haar ouders en zus in een klein appartementje en is dol op lezen. Ze ontmoet een vriendelijke oude man die antiek verkoopt, en raakt verliefd op diens kleinzoon, haar medescholier Seji. Geïnspireerd door Seji’s passie voor viool maken, besluit Shizuku ook haar eigen passie te volgen: het schrijven van verhalen. Veel meer gebeurt er niet, want de emotionele ontwikkeling van Shizuku staat centraal. Een hele fijne film, met alweer een belangrijke bijrol voor een kat.

When Marnie Was There (2014), regie Hiromasa Yonebayashi

Dit is de laatste avondvullende film die Studio Ghibli heeft gemaakt. Het was na Arriety de tweede film van regisseur Yonebayashi, die in 2014 Ghibli verliet om zijn eigen studio, Studio Ponoc, op te richten. When Marnie Was There gaat over het eenzame meisje Anna, die vanwege astmaproblemen naar familie buiten de stad wordt gestuurd. Ook daar voelt ze zich niet op haar plaats, maar dan ontmoet ze Marnie. Zij woont in een groot landhuis bij de moerassen waar Anna vaak ronddwaalt. Anna en Marnie worden vrienden, maar Anna ontdekt dat er iets niet klopt. Zoals verschillende andere Ghibli-films was When Marnie Was There gebaseerd op een roman. En ook When Marnie Was There kreeg een Oscar-nominatie, de zesde in totaal voor Studio Ghibli. Zolang Miyazaki niet terugkeert uit zijn pensioen komen er geen nieuwe nominaties meer bij, maar hij zou bezig zijn met een nieuwe film, ook al is hij inmiddels 79!

Ghibli Museum in Mitaka, Tokio

Voor wie alle Ghibli-films op Netflix heeft gekeken, en ook Grave of the Firelies en The Red Turtle (zeker kijken!) op dvd heeft gezien en nog steeds niet genoeg heeft van Studio Ghibli zit er maar een ding op: een reisje naar het Ghibli Museum in Mitaka, Tokio. Hier worden namelijk korte films gedraaid die exclusief in het museum te zien zijn. In een kleine bioscoop in het museum draait iedere maand een andere film. In totaal vertoont het museum tien films, dus wie ze allemaal wil bekijken zal goed moeten plannen en tien keer een bezoek moeten brengen. Maar dat is helemaal geen straf, want het is een zeer aangenaam museum. In oktober 2019 heb ik het museum bezocht, en toen zag ik Mon Mon the Water Spider. Kaartjes kopen is niet eenvoudig want die gaan een maand vooraf online in de voorverkoop en zijn zeer gewild. Maar eenmaal een kaartje in bezit staat iets bijzonders te wachten.

Studio Ghibli Netflix Ghibli Museum bordje
Totoro wijst de weg naar het Ghibli Museum. Nog 500 meter!
Studio Ghibli Netflix Ghibli Museum
Bestemming bereikt!

Het museum is mooi gelegen in een park in Mitaka, een wat rustiger en groene stad binnen Tokio. De weg naar het museum wordt gewezen door bordjes met daarop mascotte Totoro, een mooi detail. Zoals heel het museum, ontworpen door Hayao Miyazaki, vol prachtige details zit. Van buiten is het een soort sprookjesgebouw, en van binnen is dat niet anders. Het gebouw had zo in de stad van Kiki’s Delivery Service had kunnen staan. En de sfeer en inrichting, met veel hout, metalen ornamenten, glas-in-loodramen en plafonschilderingen doen denken aan het antiekwinkeltje uit Whisper of the Heart. Een sprookje dus, en zeker voor kinderen, want alles in aangepast aan kleine bezoekers. Zo is er een grote ‘cat bus’ uit My Neighbour Totoro waar alleen kinderen op mogen spelen. Daarnaast is er een mooi dakterras, met bovenop de levensgrote robot uit Castle in the Sky. Het museum is klein en daardoor druk, maar een niet te missen ervaring voor Studio Ghibli-fans.

Reacties zijn gesloten.