‘There Is An End’: muziek ontdekt dankzij soundtracks
Soundtracks van films kunnen de ideale manier zijn om nieuwe muziek te ontdekken. Zo zag ik onlangs zag ik de film Broken Flowers. De film uit 2005 van regisseur Jim Jarmusch is een komische dramafilm met in de hoofdrol Bill Murray. Murray speelt een lethargische IT-miljonair die op bezoek gaat bij verschillende ex-vriendinnen. Een van hen is mogelijk de moeder is van zijn zoon, van wiens bestaan hij tot voor kort niets wist. Broken Flowers opent met een nummer van een groep die ik tot deze film niet kende: The Greenhornes. Samen met zangeres Holly Golightly maakten zij het nummer There Is An End, wat lui gezongen door Golightly en met een sterk jaren 60-gevoel, zeker dankzij de gitaren. Een sterk begin van een leuke film en voor mij reden om de soundtrack-cd van Broken Flowers erbij te pakken.
Zo zijn er meer soundtracks die veel indruk kunen maken. Soms blijft de muziek uit de film zelfs meer hangen dan de film zelf. Hieronder nog eens tien nummers die ik heb (her)ontdekt dankzij de films waarin ze te horen waren. Voor de duidelijkheid: ik bedoel hier dus niet muziek die speciaal voor een film is gecomponeerd (de ‘score’), maar bestaande muziek die op de soundtrack van een film terecht is gekomen. Of het nu om popmuziek gaat of klassiek, dankzij de combinatie met filmbeelden kan zo’n nummer zorgen voor een hele nieuwe ontdekkingstocht naar muziek! Van iedere film geef ik de scene zelf (indien beschikbaar), het nummer en/of de trailer, met het betreffende nummer soms al er in. Te beginnen dus met Broken Flowers.
Carla Thomas – B-A-B-Y. Te horen in: Baby Driver (Edgar Wright, 2017)
In actiefilm Baby Driver speelt muziek een essentiële rol. Het hoofdpersonage uit de film, Baby, is namelijk een met zijn iPod vergroeide chauffeur van vluchtauto’s. Altijd luistert hij naar muziek, of hij nu wegscheurt in een snelle auto na een overval of koffie moet halen voor bij een vergadering over een nieuwe opdracht. De soundtrack van Baby Driver is zeer afwisselend, met muziek van de jaren 60 tot nu. Een van de kernnummers uit de film is B-A-B-Y van Carla Thomas, dat wordt gezongen door het meisje op wie Baby een oogje heeft. Toffe film, leuk nummer!
Hall & Oates – You Make My Dreams Come True. Te horen in: 500 Days of Summer (Marc Web, 2009).
Zelfs als je Hall & Oats niet kent heb je ze waarschijnlijk wel eens gehoord. Omdat veel nummers van dit ‘blue eyed soul’-duo evergreens zijn geworden die het goed doen op de radio, of gesampled zijn. Bijvoorbeeld door Simply Red, De La Soul, The xx, die allemaal een stukje uit I Can’t Go for That (No Can Do) gebruikten. Of omdat ze te horen zijn in 500 Days of Summer, de geweldig leuke romantische komedie (?) met Zooey Deschannel en Joseph Gordon-Levitt. De scene waarin Tom danst op You Make My Dreams Come True na zijn eerste nacht met Summer is een van de hoogtepunten uit de film. Dat Hall & Oates veel sterk materiaal hebben geschreven bewezen ook The Bird and the Bee met dit fijne coveralbum.
Ann Peebles – Trouble, Heartaches & Sadness. Te horen in: 3 Days To Kill (McG, 2014)
Ik heb moeten zoeken op IMDB om te achterhalen hoe de film heette waarin ik dit nummer hoorde. 3 Days To Kill dus. Langer dan een kwartier heb ik waarschijnlijk niet gekeken, toen ik toevallig langs RTL7 zapte (zo’n film is het). Dat ik toch nog bleef hangen bij deze zeer matige actiefilm met Kevin Costner kwam door de muziek die ik hoorde: Trouble, Heartaches & Sadness van Ann Peebles. Een prachtig soulnummer uit 1972, maar voor mij helemaal nieuw en dus echt een ontdekking. De film zelf is het onthouden niet waard, getuige ook de 4.0 op Metacritic (hier de trailer).
Bobby Womack – Across 110th Street. Te horen in: Jackie Brown (Quentin Tarantino, 1997)
Regisseur Quentin Tarantino heeft een hele eigen en herkenbare stijl van films maken. Daar horen ook eigenzinnige soundtracks bij. Zoals zijn films vaak talloze referenties bevatten naar obscure films en popcultuur, zijn ook de bijbehorende soundtracks samengesteld. Iemand die daar ongetwijfeld heel erg blij mee was, was de Nederlander George Baker, wiens Little Green Bag (1969) in Reservoir Dogs (1992) werd gebruikt. Het werd daarna weer een grote hit. Jackie Brown is een van Tarantino’s wat minder bekende films. Het is lang geleden dat ik hem heb gezien, maar de openingsscene herinner ik me nog goed. Jackie Brown (Pam Grier) onderweg door het vliegveld, terwijl Across 110th Street van Bobby Womack klinkt. Een krachtige scene met geweldige muziek, die mij echt imponeerde. En ook: een hele goede kennismaking met Womack.
Todd Rundgren – I Saw the Light. Te horen in: A Very Murray Christmas (Sofia Coppola, 2015)
Alweer een film met Bill Murray in de hoofdrol. A Very Murray Christmas is een kerstfilm, speciaal gemaakt voor Netflix (trailer). Murray speelt zichzelf, als de presentator van een kerstshow vol beroemde gasten die live vanuit een hotel uitgezonden moet worden. Door noodweer gaat het helemaal mis, en Murray zingt vervolgens kerstliedjes met hotelpersoneel – onder wie Jenny Lewis en Phoenix – en gasten. Twee van de gasten, een bruidspaar met ruzie (Rashida Jones en Jason Schwartzman), worden door Murray weer bij elkaar gebracht, waarna ze gezamenlijk I Saw the Light zingen. Oorspronkelijk van Todd Rundgren uit 1972, iemand die ik vooral kende van naam. Voor mij was het nummer het hoogtepunt uit de verder zeker amusante maar ook wat vrijblijvende film.
Townes Van Zandt – If I Needed You. Te horen in: Crazy Heart (Scott Cooper, 2009)
Niet raar dat een film over een verlopen countryzanger in de nadagen van zijn carrière een soundtrack heeft met veel country- en americanamuziek. Crazy Heart gaat over alcoholistische zanger Otis “Bad” Blake (Jeff Bridges) die dankzij zijn relatie met een journaliste (Maggie Gyllenhaal) niet alleen besluit te stoppen met drinken maar ook weer enig plezier in zijn werk krijgt. Hij schrijft dankzij haar uiteindelijk het beste nummer uit zijn carrière. In de film is If I Needed You te horen van Townes Van Zandt, de in 1997 overleden singer-songwriter die zelf ook (alcohol) verslaafd was. Een erg fraai nummer, en ook de rest van de soundtrack is de zeer moeite waard.
The Jesus and Mary Chain – Just Like Honey. Te horen in: Lost in Translation (Sofia Coppola, 2003)
Nog een film met Bill Murray! Dit keer het prachtige Lost in Translation van Sofia Coppola. Murray speelt hier een oudere acteur die voor een reclameopdracht naar Tokio moet, waar hij vriendschap sluit met een jonge studente, gespeeld door Scarlett Johansson. Allebei voelen ze zich ontheemd en vervreemd in hun luxe hotel in ‘megacity’ Tokio, en hebben ze last van slapeloosheid en eenzaamheid. Net als bij andere films van Coppola (bijvoorbeeld Marie-Antoinette) bestaat de soundtrack van Lost in Translation uit een selectie van betere indie en alternative rock, met nummers van o.a. Squarepusher, Air, My Bloody Valentine en Phoenix. De film eindigt met Just Like Honey van The Jesus and Mary Chain, de Schotse indieband die ik eigenlijk nooit goed echt had geluisterd.
Yumi Arai – Hikō-ki gumo. Te horen in: The Wind Rises (Hayao Miyazaki, 2013)
Van een film over Japan, naar een Japanse film. The Wind Rises is een anime gemaakt door de wereldberoemde animatiestudio Studio Ghibli onder regie van Hayao Miyazaki. De film over vliegtuigontwerper Jiro Hirokoshi is de laatste van Miyazaki, die hierna met pensioen ging. Zoals bij de meeste Miyazaki-films verzorgde componist Joe Hisaishi de soundtrack. Op een uitzondering na: het nummer Hikō-ki gumo van zangeres Yumi Arai (ook: Yumi Matsutoya). Zij schreef het nummer, dat bij de aftiteling te horen is, al in 1973. In de documentaire over de totstandkoming van The Wind Rises zien we Miyazaki tijdens het tekenen naar Hikō-ki gumo luisteren. Het is een emotioneel nummer, dat Arai schreef voor een overleden vriendin, en het past goed bij de ontroerende film. Mooi dat we dankzij The Wind Rises het nummer nu ook buiten Japan kennen.
Max Richter – On the Nature of Daylight. Te horen in: Arrival (Dennis Villeneuve, 2016)
Een van mijn favoriete films van de afgelopen jaren is Arrival. Deze sciencefictionfilm gaat over een taalwetenschapper (Amy Adams) die contact moet zien te leggen met aliens die in enorme eivormige objecten op aarde geland zijn. De muziek bij de film werd gecomponeerd door de in 2018 overleden IJslander Jóhann Jóhannsson, op een nummer na. Dit is The Nature of Daylight van ‘neoklassiek’- componist Max Richter. Het is afkomstig van zijn album The Blue Notebooks (2004) en was ook al gebruikt in de film Shutter Island (Martin Scorcese, 2010). Ik kende het nog niet toen ik de film zag, en ben daarna ook meer van Max Richter gaan luisteren.
Cecilia Bartoli – Lascia ch’io pianga. Te horen in: Le tout nouveau testament (Jaco Van Dormael, 2015)
Dit is een nummer waarvan ik oprecht kan zeggen dat ik het nooit zou hebben geluisterd als het niet in deze film zou zijn gebruikt. Le tout nouveau testament is een komedie over de Ea, de dochter van God, een chagrijnige man die in Brussel woont en de hele dag in zijn kamerjas rondloopt. Ea hackt de computer van haar vader en maakt zo van iedereen op de wereld zijn of haar sterfdatum bekend. Hierdoor gaan de mensen nadenken over wat ze willen met hun leven. Hoewel de soundtrack is gecomponeerd door de Belgische zangeres An Pierlé, is er ook veel klassieke muziek te horen. Onder meer van Bach, Rameau en Händel. Uit Händels opera Rinaldo (1711) komt de aria Lascia ch’io pianga, hier gezongen door Cecilia Bartoli en gebruikt in een mooie scene.
Enkele jaren terug schreef ik al een soortgelijk stukje over muziek in televisieseries, want die hebben soms ook hele goede soundtracks. Om af te sluiten alle bovenstaande liedjes in een Spotify-playlist. Handig, misschien. Wie weet zit er nog een ontdekking tussen!