Bezoek aan Oxford met ‘team Johan de Witt’

Bezoek aan Oxford met ‘team Johan de Witt’

Half januari was ik drie dagen in Oxford. Ik was daar vanwege een project waar ik sinds kort bij betrokken ben: de Briefwisseling van Johan de Witt. Dit is een project van het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis om de correspondentie van raadpensionaris Johan de Witt (1625-1672) te inventariseren en ‘metadateren’. Er is al een deel van De Witts correspondentie in boekvorm uitgegeven: zes delen met 3038 brieven, verschenen in de periode 1906-1919. Dit is echter maar een fractie van het totaal aantal brieven: mogelijk bevat het archief van De Witt er 100.000. Het doel van het project is om de bronnenuitgave, die zal worden gedigitaliseerd, verder aan te vullen. Dit gebeurt in samenwerking met het Nationaal Archief en Early Modern Letters Online (EMLO). EMLO is een aan de Universiteit van Oxford verbonden database en catalogus voor brieven uit de vroegmoderne tijd. Met het projectteam kregen we in Oxford uitleg over EMLO. Uiteindelijk moet De Witts correspondentie daarin worden opgenomen. En natuurlijk hebben we ook Oxford zelf bekeken.

Oxford Radcliffe Camera
De Radcliffe Camera, de achttiende-eeuwse bibliotheek, en omgeving.

Oxford is het best bekend vanwege de University of Oxford: de oudste universiteit van de Engelssprekende wereld, en een van de oudste van Europa. Het centrum van Oxford wordt dan ook gedomineerd door de prestigieuze universiteit. Hoewel, ‘de universiteit’ tref je er niet aan. De universiteit van Oxford bestaat uit colleges: losse, zelfstandige eenheden die het gehele universitaire leven verzorgen, van onderwijs tot (soms) verblijf. Als student schrijf je je in bij een college, als docent of medewerker ben je verbonden aan een college. Een nogal onduidelijk systeem, zeker als je Nederlandse universiteiten gewend bent. De colleges hebben een eigen terrein met gebouwen, zoals een bibliotheek, kapel, eetzaal, slaapplekken, een ziekenboeg enzovoorts. Sommige colleges in Oxford zijn opgericht in de Middeleeuwen en dragen eeuwen aan tradities met zich mee. Ook in de architectuur is dit terug te zien: veelal (neo)gotisch met veel torentjes en kantelen. Erg sfeervol allemaal.

Leuk is dat je als niet-student/medewerker ook iets van de college-leven kan meemaken, door bij een college te slapen. Dat heb ik ook gedaan. Ik sliep in Somerville College, een voormalig vrouwencollege, maar nu is het gemengd. De bekendste oud-student is waarschijnlijk wel Margaret Tatcher. Ik sliep in een klein kamertje op het (mooie) terrein van Somerville, en at mijn ontbijt in de dining hall, een statig ingericht zaal waar ook de studenten aten. Een hele andere ervaring dan een hotel en leuk om te doen, tenzij je heel erg op luxe gesteld bent, want de inrichting is heel bescheiden en de badkamer moet je delen. Ik vond het in ieder geval een aanrader.

Somerville is een negentiende-eeuws college, dus niet zo heel oud. Op de rondleiding de eerste dag hoorden we van de gids de verhalen over eeuwenoude colleges en hun soms merkwaardige rituelen, en rivaliteiten met andere colleges. Binnenkijken bij de colleges gaat nog niet zo gemakkelijk, want ze zijn niet altijd open voor toeristen. De beroemde ‘quadrangles’ met de groene grasvelden zie pas als je de poort of het hek door bent, en zijn van buiten vaak onzichtbaar.

De tweede dag ben ik wel binnen geweest bij Exeter College, waaraan schrijver J.R.R. Tolkien (The Lord of the Rings) verbonden was. Prachtige gebouwen en inderdaad mooi groen gras. De kapel maakte veel indruk, maar was niet zo oud als de architectuur deed vermoeden: hij was gebouwd in de jaren 1850. Ook als iets niet zo’n lang verleden heeft in Oxford doen ze wel alsof. Sowieso gaat het in Oxford erg vaak over vroeger. Het verleden wordt er krampachtig in stand gehouden, zoals ook deze treffende recensie in de Volkskrant stelde. Wat betreft Tolkien: in The Eagle and Child, de pub waar hij vaak samen met zijn schrijfvrienden (zoals C.S. Lewis) zat hebben we ook wat gedronken.

Oxford Exeter College chapel
De kapel van Exeter College, Oxford.

Een ander hoogtepunt uit Oxford is de Bodleian Library, de universiteitsbibliotheek. Met 12 miljoen boeken is het de grootste bibliotheek van het Verenigd Koninkrijk na de British Library. En elke week komen er 5000 boeken bij! Ook hier weer eeuwenoude gebouwen en zalen, zoals de werkelijk prachtige Divinity School, een laatgotische collegezaal gebouwd in de vijftiende eeuw. De zaal hoort niet bij de bibliotheek, maar zit wel vast aan het gebouw. In de Bodleian kregen we een interessante rondleiding die ons onder meer naar de Radcliffe Camera voerde, de ronde bibliotheek met hoge koepel en waarschijnlijk een van de bekendste gebouwen uit Oxford. Voor de boekenliefhebber is Oxford sowieso een fijne plek, met de kolossale boekwinkel Blackwell’s midden in de stad. Van buiten zie je het niet, maar in de aaneengeschakelde panden bevindt zich de grootste boekenzaak van Engeland.

Oxford Divinity School
De vijftiende-eeuwse Divinity School in Oxford. Ook opnamelocatie voor een van de Harry Potter-films.

Dan moet ik ook nog iets schrijven over EMLO, waarvoor we in de eerste plaats naar Oxford waren gekomen. EMLO functioneert als een ‘union catalogue’: de catalogus brengt diverse andere catalogi bij elkaar. Onderzoekers kunnen de metadata van de brieven die zij onderzocht hebben invoeren in de database van EMLO, en ze zo vindbaar maken voor een groter publiek. Zo zijn bijvoorbeeld de brieven van de Nederlandse stadhoudersvrouwen in EMLO ingevoerd, ook een project van Huygens ING. Tijdens de workshop kregen we uitleg wat de gedachte achter EMLO is, en hoe we de metadata precies moeten invoeren. Deze metadata kan ook (wanneer geschreven, door wie, naar wie, waar vandaan etc.) aan elkaar gekoppeld worden. Zo zou je dus kunnen zoeken op alle brieven die op een bepaalde datum werden geschreven, of vanuit een bepaalde plaats. Dat levert veel nieuwe mogelijkheden voor onderzoek op. Heel mooi dus als de brieven van en naar Johan de Witt hierin worden opgenomen. Genoeg te doen dus, maar met veel plezier, want dit is een heel interessant project om aan mee te werken. Meer daarover is te lezen op de projectwebsite.

Reacties zijn gesloten.