Op bezoek bij Trinity College Dublin

Op bezoek bij Trinity College Dublin

Vorige week was ik twee dagen in Ierland, voor een bezoek aan Trinity College Dublin. De oudste universiteit van Ierland heeft een schitterende campus midden in het drukke centrum van Dublin, met neoklassieke gebouwen en goed onderhouden grasvelden. Het is een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van de stad, mede dankzij de bijzondere bibliotheek. Zelf was ik hier voor een project rond de Fagel-collectie, een particuliere bibliotheek van de Nederlandse familie Fagel, die in 1802 door Trinity College is gekocht. Sindsdien is er niet zoveel gebeurd met deze collectie, die bestaat uit naar schatting 10.000 boeken van begin 16e tot eind 18e eeuw. Daar moet verandering in komen, en mijn opdracht is om te inventariseren wat er precies in die Fagel-collectie te vinden is. Gelukkig had ik ook nog een klein beetje tijd om toerist te zijn.

Trinity College Dublin gras Chapel Dining Hall
Het groene gras van Trinity College Dublin, en de Chapel (links) en Dining Hall.

Trinity College Dublin: de oudste universiteit van Ierland
Trinity College Dublin werd in 1592 opgericht door de Engelse koningin Elizabeth, naar voorbeeld van de universiteiten van Cambridge en Oxford. Maar waar die universiteiten bestaan uit meerdere colleges, heeft Trinity College er maar een. Het is daarmee feitelijk de universiteit van Dublin. Trinity College Dublin is een universiteit zoals we die in Nederland niet kennen. Echte campusuniversiteiten zijn in Nederland beperkt, en helemaal eentje waar je het terrein opkomt via een indrukwekkend poortgebouw. De gebouwen op de campus, veelal gebouwd in de 18e eeuw, benadrukken de prestigieuze status van de universiteit, en zijn vaak voorzien van een zuilenentree. Fris gemaaide grasvelden (niet betreden!) en oude bomen met eekhoorntjes geven de campus een heel eigen sfeer. De chaos van de stad is hier ver weg. Dat je in Ierland bent blijkt nog eens uit de sportvelden (ook al zo groen) waar cricket en rugby gespeeld kan worden. Wel grappig dat ik vooral in een van de nieuwste gebouwen van de campus ben geweest, de Trinity Long Room Hub. Opgeleverd in 2010, is hier het Arts & Humanities Research Institute gevestigd. Op een steenworpafstand van Parliamant Square en Library Square, het centrale deel met de kenmerkende 19e-eeuwse klokkentoren, de Campanile. Het onderstaande promofilmpje geeft een mooi overzicht.

The Old Library en Long Room
Een indrukwekkende en ook fijne omgeving om rond te lopen, en dat deden ook heel veel groepen toeristen. Het was natuurlijk het vakantieseizoen, maar het schijnt altijd zo druk te zijn. De meeste toeristen komen om de bibliotheek (Old Library) te bezoeken, met zijn fantastische Long Room, en het beroemde Book of Kells. Dit 9e-eeuwse ‘verluchte’ handschrift, met de tekst van de vier Evangeliën, is voorzien van rijk gedetailleerde tekeningen. Het is een topattractie in Dublin, waarvoor mensen lang in de rij moeten staan. Dat hoefde ik gelukkig niet. Na de zaal met het Book of Kells kom je in de Long Room, en daar was ik meer van onder de indruk. Deze 65 meter lange ruimte, gebouwd in de periode 1712-1723, bevat 200.000 van de oudste boeken van de bibliotheek. De eeuwenoude in leer gebonden boeken staan over twee verdiepingen, van vloer tot plafond, in open houten kasten, met laddertjes om bij de bovenste planken te komen. Marmeren borstbeelden van beroemde denkers, wetenschappers en schrijvers (Plato, Cicero, Bacon, Newton, Locke, Shakespeare, Milton, Swift) geven het geheel een nog extra plechtige sfeer. Echt supermooi!

Trinity College Dublin Old Library Book of Kells
Toeristen in de rij voor de Old Library en het Book of Kells. De rij liep door over een groot deel van het plein.
De indrukwekkende Long Room op een rustig moment (foto: Diliff - Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=42693401).
De indrukwekkende Long Room op een rustig moment (foto: Diliff – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=42693401).

Bibliotheca Fageliana
De Fagel-collectie (Bibliotheca Fageliana) stond hier ook, maar is in de 20e eeuw verplaatst vanwege een verbouwing. Nu is de collectie verspreid over verschillende depots. De collectie was in bezit van het Nederlandse regentengeslacht Fagel. De familie Fagel had een belangrijke positie in het politieke leven van de Nederlandse Republiek. Vijf verschillende Fagels waren achtereenvolgens griffier van de Staten-Generaal, van Gaspar Fagel in 1670 tot Hendrik Fagel de Jonge in 1795. Daarmee hadden zij een invloedrijke plek in het dagelijks bestuur. Hendrik Fagel de Jonge was degene die de Fagel-bibliotheek in 1802 verkocht. Hij was als Nederlandse gezant in Engeland in financiële problemen gekomen toen de Fransen de Republiek in 1795 bezetten. Trinity College Dublin wist de bibliotheek (die Fagel had laten overkomen) in zijn geheel op de kop te tikken voor deze door Christie’s geveild zou worden. Een hele goede aanschaf, want er bevinden zich bijzonder stukken in deze collectie.

Althans, dat is denken we. Want heel goed weten we niet wat er precies in de Fagel-collectie te vinden is. De collectie is in 1872 wel opgenomen in de bibliotheekcatalogus, maar deze is niet (elektronisch) doorzoekbaar. Daarnaast is de Fagel-collectie weinig bekend buiten Trinity College Dublin en een beperkte groep wetenschappers. Heel erg zonde. Een eerste inventarisatie van de atlassen en kaarten uit de collectie heeft bijvoorbeeld al laten zien dat er mooie dingen tussen zitten, soms heel zeldzaam (zie deze video). Ook de pamfletcollectie bestaat voor een deel uit uniek materiaal. De gedrukte boeken, mogelijk 10.000 of meer, moeten ook op een dergelijke manier geïnventariseerd worden. Dat mag ik dus gaan doen.

Trinity College Dublin Fagel-collectie
Bezoekers aan de Fagel-collectie in de 19e eeuw.

Dat kan vanuit Nederland, met behulp van de gedigitaliseerde veilingcatalogus uit 1802, en diverse elektronische bibliotheeksystemen. Steekproefsgewijs zal ik door de bijna 10.000 items uit de catalogus heenlopen, onderverdeeld in diverse categorieën. Ik probeer te achterhalen uit hoeveel titels de collectie bestaat, uit welke periode de meeste boeken komen en in welke talen ze geschreven zijn. Ook willen we graag weten welke onderwerpen allemaal worden behandeld. Wellicht zitten er bijzondere exemplaren tussen, die in weinig andere bibliotheken te vinden zijn. Of misschien zijn de boeken wel ergens anders beschikbaar, en ook al gedigitaliseerd. Want ook dat is een uiteindelijk doel: de Fagel-collectie catalogiseren, goed ontsluiten en digitaliseren. Een hele leuke en ook spannende klus om te doen. Gewoon vanuit huis dus, maar ik moet minimaal nog een keer terug.

Toerist in Dublin
En dat doe ik met plezier, want buiten Trinity College is Dublin zelf ook een speciale stad. Erg druk en soms ook chaotisch, met niet alleen hordes toeristen maar ook veel verkeer. Vooral de vele stadsbussen – dubbeldekkers – maken het nogal hectisch (dat ze links rijden helpt ook niet). Bewonderenswaardig dat hier nog mensen tussendoor durven te fietsen. Mogelijk is de bloeiende Ierse economie de oorzaak van die drukte, want het gaat weer goed met Ierland. Vanwege de spectaculaire groei (met dank aan Europa) kreeg Ierland in de jaren 90 de bijnaam de ‘Keltische Tijger’. Na de financiële crisis, die ook in Ierland hevig toesloeg, is het land nu weer in opbloei. Talloze techbedrijven hebben zich bijvoorbeeld in Dublin gevestigd, zoals Google en IBM, die ook samenwerken met Trinity College.

Trinity College Dublin Ierland Dublin Castle Record Tower Chapel Royal
Dublin Castle, ooit symbool van de Britse overheersing, nu centrum van de Ierse regering. De toren (Record Tower) is uit de 13e eeuw, de aangrenzende Chapel Royal werd voltooid in 1814.

Dublin is dus druk en levendig. Met het lekkere weer waren veel mensen op straat en in de parken te vinden, dat maakte het gezellig. Ook kun je vanuit Trinity College, dat in de kern van de stad ligt, heel veel te voet bereiken. Helaas had ik te weinig tijd om bijvoorbeeld het National Museum of de National Gallery te bezoeken. Wel ben ik naar de Christ Church Cathedral geweest, en Dublin Castle. Mooi, maar er is nog veel meer te zien.

Twee dingen vallen op bij een wandeling door de stad. Ten eerste: alle officiële borden, wegwijzers, straatnamen e.d. zijn tweetalig. Zowel in het Engels als in het Iers-Gaelisch. Ten tweede: hoe zeer geschiedenis (en politiek) aanwezig is in Dublin. Ierland heeft een rumoerige verleden, dat vooral in het teken staat van het verzet tegen de Britse overheersing, of ‘800 jaar Britse kolonisatie’ zoals het wordt genoemd. Dat de Paasopstand van 1916, een gewapend verzet tegen de Britse aanwezigheid in Dublin, in 2016 100 jaar geleden is, werd overal door de stad herdacht, soms met gigantische spandoeken die aan gebouwen hingen. De Paasopstand was een voorbode van de Ierse Onafhankelijkheidsoorlog (1919-1921), die inderdaad tot de onafhankelijkheid leidde en de Republiek Ierland, maar ook tot een burgeroorlog.

Gelukkig gaat het nu een stuk beter, en is in Dublin vooral trots op het Ierse verleden en de Ierse cultuur te zien. Dat kan ook niet anders, met de talloze beroemde schrijvers die Ierland heeft afgeleverd, en maar liefst vier Nobelprijswinnaars van de literatuur. Sommige van die beroemde Ierse schrijvers hebben ook ooit op Trinity College Dublin rondgelopen. Maar ook voor wie weinig heeft met literatuur, oude universiteiten of bibliotheken is Dublin een leuke stad om eens naar toe te gaan. Misschien nog wel beroemder dan de Ierse literatuur of muziek is het Ierse bier: Guinness. De Guinnessbrouwerij staat in Dublin, en is vanzelfsprekend te bezoeken. En anders kan in de talloze pubs wel een pint worden gedronken. Daarvoor was ik niet gekomen, en voorlopig richt ik me op de Fagel-collectie, maar wie weet, een volgende keer.

Eén gedachte over “ Op bezoek bij Trinity College Dublin

Reacties zijn gesloten.

Reacties zijn gesloten.