Vandaag werden de Amerikaanse verkoopcijfers van Adele’s 25 bekend. En zoals verwacht heeft de Britse zangeres met haar derde album ieder record verpulverd: 3,38 miljoen exemplaren zijn er van 25 verkocht, binnen een week. En deze cijfers zijn dus alleen voor de Verenigde Staten! Al snel was duidelijk dat haar cd recordbrekende aantallen ging verkopen. Het vorige record stond op naam van de boyband *NSYNC, die van No Strings Attached (2000) 2,42 miljoen exemplaren verkochten in een week. Adele ging daar met 2,43 miljoen stuks in slechts drie dagen gemakkelijk overheen. Niet alleen werd dit record dus gebroken, het is ook de eerste plaat in de geschiedenis (sinds dit in de VS wordt bijgehouden) waarvan meer dan 3 miljoen exemplaren in een week werden verkocht. Het zijn aantallen die je doen duizelen, zeker nu de cd zo’n beetje is afgeschreven als het belangrijkste muziekmedium. Het voegt een nieuw element toe aan de discussie over de weigering van Adele om haar album aan te bieden bij streamingdiensten. Had ze ook deze aantallen verkocht als 25 wel op Spotify, Apple Music of Deezer had gestaan?

NRC Next plaatste afgelopen week twee opiniestukken over Adele en ‘Spotify’ (streaming audio is natuurlijk meer dan alleen Spotify, maar het is wel de grootste en bekendste dienst). Het ene stuk viel Adele aan op haar keuze 25 niet te laten streamen, het andere stuk nam het voor Adele op, en richtte zich tegen het verdienmodel van Spotify. Dat laatste stuk was geschreven door een muzikant, die stelde nauwelijks te verdienen aan Spotify. Het is een bekende klacht, want waar de grote acts die miljoenen keren afgespeeld worden wel in staat zijn te verdienen aan streams (ook al krijgen ze slechts een paar cent per keer), minder grote en onbekendere artiesten krijgen er maar weinig geld uit. Het is ‘nauwelijks beter dan gratis downloaden’, stelt de schrijver, waarmee hij dus illegaal (zonder te betalen) downloaden bedoelt. Ook dit is een langlopende discussie, want voorstanders van streamen menen juist dat artiesten hierdoor makkelijker een (nieuw) publiek kunnen vinden, op deze manier meer concertkaartjes kunnen verkopen, enzovoorts.

Het eerste opinieartikel was een vertaalde en ingekorte versie van een blogpost. Hierin wordt Adele flink aangevallen: de auteur noemt haar achterhaald, ouderwets, dom en lomp, blind voor de tijd waarin ze leeft. Het komt er op neer dat Adele uit is op geld, terwijl ze veel meer had kunnen bereiken als ze 25 wel streaming had aangeboden, namelijk invloed. En mensen downloaden de plaat toch wel als ze willen, dus waarom je nog verzetten tegen iets wat je toch niet kunt stoppen? Nu heeft de auteur wel een punt: als mensen per se Adele willen luisteren, zijn er genoeg plekken waar ze 25 kunnen vinden. Als download, maar bijvoorbeeld ook op Youtube, waar complete albums, of zelfs carrièreoverzichten te vinden zijn. Ook een gehoord kritiekpunt: wie heeft er tegenwoordig nog een cd-speler? (ik dus). Sommige computerfabrikanten hebben de spelers al uit hun laptops en pc’s verwijderd, net zoals ook de diskette is verdwenen. Het is een aflopende zaak, dus niet tegenstribbelen Adele, en niet zo ouderwets vasthouden aan die cd.

Ik vind het niet eenvoudig een standpunt in te nemen in deze discussie. Ik snap de klacht van de muzikanten, die niks verdienen terwijl net wordt gedaan alsof streaming audio de oplossing is voor alle problemen die de muziekindustrie kent sinds de digitalisering echt is doorgezet. Maar, ik vind Spotify ook erg fijn. En ik merk dat ik sinds ik een Spotify-abonnement heb, een stuk minder ‘gratis download’. Ik kan veel muziek ontdekken die ik anders nooit zou kunnen horen, en betaal daar graag een klein bedrag per maand voor. Dus het werkt wel. Jammer ook dat het in deze discussie weinig gaat over ‘artistiek zeggenschap’: het is Adele’s cd, dus waarom mag ze ook niet zelf bepalen wat ze daarmee doet? En als zij niets ziet in streaming, dan is dat maar zo. Want in een tijd waarin alles gedeeld wordt en online wordt gezet, waarin het moeilijk is controle te houden over je eigen (artistieke) productie, van tekst tot foto’s en muziek, probeert Adele dit in de hand te houden. Naïef misschien, want inderdaad, 25 stond al vóór 20 november online bij diverse ‘gratis downloadsites’, maar ze heeft er alle recht toe.

Hoe handig en praktisch ik Spotify ook vind, ik koop toch nog graag cd’s. En dat ik niet de enige was, bleek wel een week geleden op de Mega Platen & CD Beurs in de Jaarbeurs in Utrecht. Ik was er nog nooit geweest, en het was een ware belevenis. Alleen al omdat je om de platenbeurs te bereiken, eerst de verzamelbeurs moest doorkruisen, een soort kringloopwinkel in het groot. Eenmaal op de platenbeurs was ik wat overweldigd door de grootte, en door de drukte. Veel, heel veel mensen – mannen vooral – waren daar om cd’s en platen aan te schaffen. Hoewel ik aanvankelijk niet veel leuks tegenkwam omdat er erg veel metal, sixties en ‘golden oldies’ werden aangeboden, ging ik uiteindelijk toch met een flinke stapel cd’s naar huis. De goedkoopste was 1 euro, de duurste 4 euro, dus dat was ook nog eens mooi.

Erg blij was ik met A Short Album About Love (1997) van The Divine Comedy, een geweldig minialbum van een van mijn favoriete bands, dat niet of nauwelijks meer nieuw te krijgen is. Maar dankzij een kraampje van flink paffende Fransen (roken was verboden), die opvallend veel goede cd’s verkochten, kon ik deze toch aanschaffen. The Divine Comedy heeft waarschijnlijk nooit een verkooprecord gebroken, en zal dat ook nooit doen, maar heeft wel talloze prachtige liedjes afgeleverd, zoals Everybody Knows (Except You), dat op A Short Album About Love te vinden is. Ja, bijna alles van The Divine Comedy staat op Spotify, maar deze plaat heb ik toch gewoon het liefst in mijn kast staan.